Tasarım Beceri Atölyeleri Seminer Çalışması

Bakanlığımızın 2023 Eğitim Vizyonu hedeflerinde temel eğitim bölümünde yer alan “İlkokul ve ortaokulların gelişimsel açıdan yeniden yapılandırılması amacıyla tüm temel eğitim kurumlarında çocukların düşünsel, duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını desteklemek amacıyla kurulan/ kurulacak olan “Tasarım – Beceri Atölyeleri” ile ilgili bilgilendirme yapılması.

DÜŞÜNMEK, TASARLAMAK, ÜRETMEK İÇİN BURADAYIZ

       2023 Eğitim Vizyon Belgesi’nde Tasarım Beceri Atölyeleri nasıl yer almış birlikte inceleyelim;
      “İlkokuldan başlanarak tüm öğretim kademelerinde, çocukların sahip oldukları yetenek kümeleriyle ilişkilendirilmiş becerilerin uygulama düzeyinde kazandırılabilmesi için okullarda “Tasarım-Beceri Atölyeleri” kurulacaktır. Bu atölyelerdeki etkinlikler bilim, sanat, spor ve kültür odaklı yapılandırılacaktır. Tasarım-Beceri Atölyeleri ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde ortak bir amaç doğrultusunda tasarlanmış, çocuğun özellikle elini kullanmasını önemseyen, mesleklerle ilişkilendirilmiş işlikler olacaktır. Bilmekten çok tasarlamanın, yapmanın, üretmenin ön plana çıkacağı bu atölyeler çocuğun kendisini, meslekleri, çevresini tanımasına yardımcı olacaktır. Bununla beraber bu atölyeler yeniçağın gerektirdiği problem çözme, eleştirel düşünme, üretkenlik, takım çalışması ve çoklu okuryazarlık becerilerinin kazandırılması için somut mekânlar olarak düzenlenecektir.”

      Bu açıklamanın analizini yapacak olursak, Tasarım Beceri Atölyeleri öğrencilerin, yeni nesil tasarım ve geçmişe dayanan zanaatla el becerilerini, üretim teknolojilerini, STEM’i, kodlamayı ve meslek rollerini bir öğretmen rehberliğinde harmanlayarak bir ürün ortaya çıkardıkları ve bu süreç sayesinde çeşitli bilgi ve becerileri kazanmaları sağlayacak çevrimiçi öğrenme ortamlarıdır. Çevrimiçi öğrenme ortamlarından kasıt süreç içerisinde kendini yenileyen ve gelişmelerden etkilenen öğrenme alanları olarak dizayn edilmesi gerekliliğidir. Kendini yenilemeyen atölyeler işlevselliğini kaybedecektir. Bu atölyelerin sürekli güncel ve kullanılabilir olması gerekmektedir.

        Bu atölyelerde gerçekleşen etkinliklerde, tasarlamayı, üretmeyi ve paylaşmayı önceleyen, öğrenci merkezli, proje ve tasarım tabanlı pedagojilerin ve yöntemlerin öne çıkması gerekmektedir. Öğrenci sorumluluk almalı ve bu sorumluluğun getirdiği duyguyu yaşamalıdırlar. Öğrencilerimizin genç yaşlarda risk analizi gibi üst düzey becerileri yaşamalarına izin vermeliyiz. Öğrenci bu atölyelerde özgür hareket edebilmeli ama bilinçli ve sorumluluk duygusuyla da kararlar alabilmeli.

        23 Kasım 2018’de açıklanan 2023 Eğitim Vizyonu kapsamında ortaya konan hedeflerden biri tüm seviyelerdeki okullara birer tasarım-beceri atölyesi kurulmasıydı.

        Son yıllarda, atölyelerin sadece mesleki eğitimde değil bütün okullarda bir öğrenme ortamı olarak kullanılması, hem dünyada hem de ülkemizde tekrar gündeme gelmişti. Ülkemizde bu eğilim daha çok özel okullarda ve BİLSEM’lerde gözlemleniyordu. 2023 Eğitim Vizyonuyla beraber, atölyelerin yurt çapındaki tüm devlet okullarına yaygınlaşması gündeme gelmiş oldu.

     Atölyelerde her çocuğun kendi ilgisine göre bir projesi olmalı. Yani youtuber olmak isteyene de, dizi senaryosu yazmak isteyene de, dizi oyuncusu olmak isteyene de, e-spor yapmak isteyene de, yemek pişirmeyi sevene de, bez bebek yapmak isteyene de, şiir yazmak isteyene de futbol yorumcusu olmak isteyene de hitap edebilmeli. Yapılacak faaliyetler müfredatla ilişkilendirilebilir ama müfredatla sınırlandırılmamalı.

      Bu sebeple tasarım ve beceri atölyelerini herhangi bir spesifik faaliyetin yapıldığı bir yer olarak değil “öğrencilere kendilerini yaratıcı olarak ifade edebilecekleri fırsatların ve araçların sunulduğu öğrenme ortamları”olarak tarif ediliyor. Çocuklar neye ilgileri varsa o alanda kendilerini rahatça ifade edebilsinler ki yaratılışlarındaki yeteneklerin farkına varsınlar ve bunları geliştirsinler. Benzer ilgileri olan akranlarına ulaşsınlar ve birbirlerinden öğrensinler.

            Yine yayınlanan Vizyonda, özel yetenekli öğrencilere hitap eden Bilim ve Sanat Merkezleri’nin (BİLSEM) tüm okullardaki tasarım ve beceri atölyeleriyle ilişkilendirilerek yeniden yapılandırılması, okul bahçelerinin tasarım ve beceri atölyeleriyle bağlantılı olarak yeniden tasarlanması ve tasarım beceri atölyelerinde ulusal standartların belirlenmesi gibi hedefler de yer alıyor.

         Okullarımızda oluşturacağımız Bu atölyelerde dikkat edilecek bazı hususlar;
• Atölyelerin maksimum düzeyde yararlanacak öğrenci sayısına sahip olacak şekilde açılması için gerekli ön hazırlık çalışmalarının yapılması.
• Teknolojik alt yapıların güçlendirilmesi, bakım ve onarımlarının yapılması.
• Atölyeler her okulun kendi kimliğine uygun okul temelli/yöresel/bölgesel ve evrensel becerileri kazandıracak şekilde olmalı. Öğrencilerin sosyal çevrelerine, ilgi, beceri, yeterliklerine uygun olarak, işlevsellik ilkesi dikkate alınarak yapılmalı.
• Uygulanacak etkinlikler için örnek etkinlik havuzlarının oluşturulması
• Atölye malzemelerinin eğitim döneminin başında planlanarak temin edilmesi, il genelinde malzeme yönetim sisteminin oluşturulması
• Atölyelerde ortaya çıkan ürünlerin değerlendirilmesi, geri dönüşümünün sağlanması

      Tasarım-Beceri Atölyeleri‘nde görev alacak öğretmenler için düzenlenen ilk yetiştirme kursu tamamlandı.

          Milli Eğitim Bakanlığı “Mutlu Çocuklar Güçlü Türkiye” sloganıyla yayınlamış olduğu 2023 Eğitim Vizyonu belgesinde yer alan Tasarım Beceri Atölyeleri şuan okullarımızda oldukça gündemde ve bununla ilgili çalışmalar hızlıca başladı. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, Tasarım-Beceri Atölyeleri’yle temel hedeflerinin teori ve pratiği bir araya getirmek, çocukların duygu, düşünce ve eylem olarak bütünsel gelişmesine hizmet etmek olduğunu belirterek, “Tasarım-Beceri Atölyeleri’nin okullarımızda yaygınlaştırılmasında mesele sadece malzeme ve inşaat meselesi değil. Bizim bir mantalite değişikliği iddiamız var, bunun için de eğitim ve toplumun bütün paydaşları bu çalışmayı sahiplenmeli” dedi 

     “Bütün çabamız kültür, sanat, spor, bilim ve hayat becerilerinde çocuklarımıza derinlikli bir bakış açısı sunmak ve onların ellerini kullanmalarına fırsat vererek teori ve pratiği birleştirmek. Esas hedefimiz çocuğun tabiatına hürmet etmek ve onu bir hiza taşı olarak alıp takip etmek” diyen Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, uzun yıllar boyunca bu atölyelerle yapılan çalışmaların bu kurgunun oluşmasını sağladığını kaydetti.

“TEMEL HEDEFİMİZ TEORİ VE PRATİĞİ BİR ARAYA GETİRMEK”

       Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, aylardır hem Bakanlık hem de sivil toplum kuruluşları, özel kuruluşlarla çok yoğun bir çalışma yürüttüklerini, çok ciddi bir Ar-Ge sürecinin gündeme geldiğini anlatarak, Bilge Kağan İlkokulunun da bu çalışmalarından ilk meyvelerinden biri olduğunu söyledi. Başka okullarda da bu çalışmaların başladığını aktaran Selçuk, sözlerini şöyle sürdürdü: “Tasarım-Beceri Atölyeleri’yle temel hedefimiz teori ve pratiği bir araya getirmek, çocuğun duygu, düşünce ve eylem olarak bütünsel gelişmesine hizmet etmek. Çocukların sadece bilgi yüklenicisi olarak eğitimle karşılaşması onların tek yönlü gelişmesine ve hayatı bütünsel olarak kucaklamasına dair bazı sorunları ortaya çıkartabiliyor. Burada çocukların eylül ayında okula geldiklerinde eğitime yeniden ısındırmanın uzun süre aldığını biliyoruz ama bu faaliyetler, Tasarım-Beceri Atölyeleri çocuklarımız için bu işleri çok kolaylaştıracak diye düşünüyoruz.”

       ATÖLYE FİKRİNİN ÖZÜNDE ÜRETİM KADAR GÜÇLÜ İLETİŞİM BECERİLERİ KAZANDIRMAK DA VAR”

     Bu çalışmanın “E- portfolyo”, “okul profili değerlendirmesi” gibi başka projelerle de etkileşim halinde olmasının daha nitelikli bir şekilde süreceğini gösterdiğinin altını çizen Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, uygulamanın pilotlama dönemini çok önemsediklerini söyledi. Herhangi bir iş ve işlemi bütün Türkiye’ye aynı anda yapmayı hiçbir zaman tercih etmediklerini vurgulayarak, “Öncelikle imkanlarımızı görelim, neler yapabiliyoruz, neleri başarabiliyoruz, nerede eksikliklerimiz var, bunları görelim ve daha sonra Türkiye’ye yavaş yavaş yaygınlaştıralım düşüncesindeyiz” ifadesini kullandı.

      Bu nedenle pilot ve ulusal ölçekli uygulama basamaklarını izlediklerini anlatan Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, “Amacımız uygulama boyunca okulları desteksiz bırakmamak, sürekli olarak gelişimlerine katkı sağlamak, uzaktan eğitim materyalleriyle de bazı destekleri devam ettirmek. Atölye fikrinin özünde üretim kadar iş birliği, sebat, güçlü iletişim becerileri kazandırmak da var. Çünkü biz çocukların bilgi olarak gelişiminin önemli olduğunu düşünüyoruz ama şahsiyet olarak gelişiminin daha değerli olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.

ÜRETİM TEMELLİ BİR BAKIŞ AÇISI SÖZ KONUSU”

   Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk,, bir çocuğa hayatta duruş, enerji sağlayan en önemli şeylerden birinin şahsiyet duruşu olduğunu belirterek, şöyle devam etti: “Bu anlamda da inşa faaliyetini yapıyoruz diyebiliriz. Sebat sahibi, dirayetli, dayanaklı, güçlü çocuklar için bu tür faaliyetler hayat becerileri anlamında çok değerli. Atölyelere girdiğinizde örneğin ahşap atölyesinde her çocuk için ayrı bir tornavida, zımpara vesaire koymuyoruz. İş birliği ve ekip halinde çalışmaları için bunları paylaşmalarını çok önemsiyoruz. Bu anlamda da bir aidiyet ortamının gelişmesine doğrudan ve dolaylı olarak katkıda bulunuyoruz. Temelde getirdiğimiz en önemli farklılıklardan birisi de disiplinler üstü bir bakış açısı.

      MEB Tasarım Beceri Atölyeleri Çalışma Ekibi tarafından verilen eğitimlerde, Tasarım-Beceri Atölyeleri‘nin temel yapısı ve kurgusu üzerinde duruldu. Akademisyenler ise öğrencilerin düşünmeye, tasarlamaya ve üretmeye zaman ayırabileceği yerler şeklinde inşa edilecek olan atölyelerin kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlara değindi.

 “Atölyelerimiz bilim, sanat, spor ve kültür odaklı yapılandırılacak”

      Milli Eğitim Bakanlığınca, çocukların elleriyle yaparak, yaşayarak ve deneyimleyerek öğrenmelerine dayanan ve bu ay sonu itibarıyla pilot uygulamasına başlanacak Tasarım Beceri Atölyeleri‘nde (TBA) görev alacak öğretmenlere yönelik eğitimler düzenlendi. İlkokul ve ortaokullarda “sanat”, “bilim”, “kültür”, “spor” ve “yaşam” ana başlıklarında yürütülecek atölyelerin pilot uygulaması, bu ay sonu itibarıyla Türkiye genelindeki 30 okulda başlatılacak.

“TÜRKİYE’YE DALGA DALGA YAYILACAK”

       Milli Eğitim  Bakanı Ziya Selçuk, hazırlık programına Serdar Kılıç’ın da katılmasının temel bir nedeninin bulunduğunu belirterek, “Bu atölyeler aynı zamanda, çocuklarımıza, azim, gayret, çaba, dirayet ve zekâyı doğayla barış içinde bir araya getirmelerini sağlamak için kuruluyor.” bilgisini verdi.

 “PİLOT UYGULAMALARLA ŞEKİLLENDİRECEĞİZ”

       Milli Eğitim  Bakanı Ziya Selçuk, Tasarım Beceri Atölyeleri’nin pilot uygulamalarla şekilleneceğini, daha sonra büyük ölçekli uygulamalara geçileceğini bildirdi.

     Bakanlığın bu dönem boyunca atölyelerle ilgili çalışmaları pilot okullardaki öğretmenlerle yapılacak etkin iş birliği ve Ar-Ge çalışmalarıyla yapılandıracağına dikkat çekti.

Çalışmalar Ne Aşamada?

    Tasarım-beceri atölyelerinin hayata geçirilebilmesi için MEB bünyesindeki hemen hemen her birime görev düşüyor ama şu aşamada işin ağırlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü ve Orta Öğretim Genel Müdürlüğü’nün omuzlarında. Her iki Genel Müdürlükte de sistemin tasarımıyla ilgili çalışmalar tamamlanmak üzere. Atölye kurulacak pilot okullar da belirlenmiş durumda. Önümüzdeki takvim şu şekilde:

2018 -Tasarım

2019 — Pilot uygulamalar ve değerlendirme

2020–2023 Yurt çapında uygulamalar ve değerlendirme

Ne Tür Atölyeler Kurulacak? İşleyişi nasıl olacak?

   Vizyonda da belirlendiği üzere atölyeler bünyesinde yapılacak faaliyetlerin üç temel alanda toplanması planlanıyor:

• Bilim
• Kültür-sanat-el becerileri
• Spor

     Bu başlıklar altında yapılabilecek faaliyetler de Bakanlık tarafından tanımlanacak. Okullar, tanımlanan bu faaliyetler arasından öğrencilerin ilgisi ve mevcut kaynaklara göre uygulayabile- ceklerini seçecek. Yani tam olarak ne yapılacağına okul bünyesinde karar verilecek. Tabii ki bunu belirlemede okuldaki öğretmenlerin yeterliliği de belirleyici rol oynuyor.

      Atölye çalışmaları, fiziksel şartların sağlanabildiği yerlerde “ders dışı faaliyet” olarak ve sınıf-sınıf değil de belirlenen konular için kurulan “ öğrenci kulüpleri bünyesinde” kullanılacak. Öğrenci kulüplerine farklı sınıflardaki öğrenciler üye olabilecek, böylece tecrübelilerle tecrübesizler arasında usta-çırak ilişkisi kurulabilecek (küçük yaşta ama tecrübeli bir öğrenci de büyüklerine ustalık yapabilir).

                                           Atölyelerin Temel Yapısı ve Kurgusu

       Buradan hareketle 2023 Eğitim Vizyon Belgemiz, mevcut eğitim uygulamalarımızın niteliğini artırmak için Tasarım Beceri Atölyelerinin kurulmasını öngördü. Ardından, bu konudaki uygulamaların çerçevesi çizildi. Öğrenme biçimlerimizin genişlemesi de dikkate alınarak, öğrencilerimizin düşünsel, duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını destekleyen Tasarım Beceri Atölyelerinin ulusal standartları da oluşturuldu. 

    Sonraki aşamalarda ise Bilim ve Sanat Merkezleri yeniden yapılandırılarak tüm okullardaki Tasarım Beceri Atölyeleri ile ilişkilendirilecek. Okul bahçeleri de atölyelerle bağlantılı olarak yeniden tasarlanıp yaşam alanlarına dönüştürülecek.

     İstanbul’da, pilot uygulamaları 2019-2020 Eğitim Öğretim Yılında başlayacak olan Tasarım-Beceri Atölyelerinin önce hangi okullarda uygulanacağı belirlendi.  Birinci dönemde İl Millî Eğitim Şube Müdürümüz Sayın Murat Gözüdok, belirlenen okulların müdürleriyle İl Müdürlüğümüzün Tuna Salonu’nda bir toplantı yaptı. Geçtiğimiz günlerde ise Tasarım Beceri Atölyelerine yönelik İstanbul’daki öğretmen eğitimleri tamamlandı. İstanbul’daki Tasarım Beceri Atölyelerinin ilk örnekleri, Küçükçekmece Halkalı Cumhuriyet İlkokulu, Üsküdar Hezarfen Ahmet Çelebi Ortaokulu ve Başakşehir Toki Ertuğrul Gazi İmam Hatip Ortaokulu’nda kurulacak.  

      Bu okulların yönetici ve öğretmenlerine yönelik olarak Zübeyde Hanım Hizmetiçi Eğitim Enstitüsü’nde “Tasarım Beceri Atölyelerinde Görev Alacak Öğretmenleri Yetiştirme Kursu” düzenlendi. Millî Eğitim Bakanlığımızın Tasarım Beceri Atölyeleri Çalışma Ekibi tarafından verilen eğitimlerde Tasarım Beceri Atölyelerinin temel yapısı, kurgusu üzerinde duruldu. Akademisyenler ise öğrencilerin düşünmeye, tasarlamaya ve üretmeye zaman ayırabileceği yerler şeklinde inşa edilecek olan atölyelerin kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlara değindiler.  Ayrıca tasarımı bir öğrenme biçimi olarak farklı açılardan nasıl ele almak gerektiği üzerinde duruldu. 

         SONUÇ

      Öğrenmede sadece geleneksel yöntemlerin yetmediği ve ortak bir amaç doğrultusunda öğrencilerimizin özellikle elini kullanmasını önemseyen, mesleklerle ilişkilendirilmiş işlikler olacağını Tasarım Beceri Atölyeleri, heyecan verici deneyler, istikametler için birer platform olacak. Bilmekten çok tasarlamanın, yapmanın, üretmenin ön plana çıkacağı bu atölyeler öğrencilerimizin kendisini, meslekleri, çevresini tanımasına yardımcı olacak.  Aynı zamanda atölyeler yeniçağın gerektirdiği problem çözme, eleştirel düşünme, üretkenlik, takım çalışması ve çoklu okuryazarlık becerilerinin kazandırılması için somut mekânlar şeklinde düzenlenecek. Böylece genel eğitim ve öğrenme kavramlarının farklı şekillerde ele alınmasına da yardımcı olacaklar. Zira tasarım disiplinler ötesi bir disiplindir.

          Zekânın önemli olduğunu ancak azim, dirayet, dayanıklılık ve çabanın hayattaki başarıda çok büyük rolü bulunduğunu kaydeden Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk:

       “Yetenek çok önemli, ama çocuklarımızın ellerini daha çok kullanması, daha çok üretmesi, deneyim zenginliğine ve derinliğine sahip olması lazım. Bu atölyeler, çocukların mesleki deneyimlerle çok küçük yaşlarda tanışmasını sağlayarak onların daha ilkokul birinci sınıfta adeta bir mühendislik fakültesinin atölyesinde olmalarını sağlayacak. Her türlü desteğe hazırız. Bunu başarırsak inanın bu atölyeler, bütün Türkiye’ye dalga dalga yayılacak.”

      Atölyeler aslında çok uzun vadeli bir gelecek yatırımı. Çünkü bununla aslında mesleki eğitimi de önemseniyor. Çocukların meslek seçimine katkıda bulunulacak. Çocukların kendilerini keşfetmesini, yeteneklerini fark etmesini de sağlamış olunacak. İlgi ve yeteneklerine saygı göstererek onlara sınıf içi uygulamalarda zengin ortamlar sağlanmış olacak.

     Biz bütün dersleri çok ayrı ayrı olarak ele alıyoruz. Aslında bilimin, sanatın, kültürün hiçbir sınırı yok ama biz matematikte sadece sayı ve formül işi olduğunu düşünemeyiz. Dilin matematiği veya matematiğin dili yok mudur? Şunu biliyoruz; birçok öğrencimiz sayıda geçen kelimeleri ve bağlamı anlamadığı için matematikte çaresiz kalıyor, hayatla ilişkilendiremediği için bazı sorunlar yaşıyor. Atölyelerde yapacağımız çalışmalarda aslında bu ilişkiyi bütünleşik olarak göreceğiz. Bütün atölye çalışmaları bütün derslerle doğrudan doğruya ilgili ve bağlantılı. Bununla beraber üretim temelli bir bakış açısı söz konusu.”

       Zorunlu ders saatleri ve çeşitleri tüm kademelerde azaltılarak, temel derslerde derinleşilebilmesi, kişiselleştirme yapılabilmesi ve uygulama etkinliklerinin yürütülebilmesi için gereken zaman sağlanmış olacaktır.

        Bu atölyelerdeki etkinlikler bilim, sanat, spor ve kültür odaklı yapılandırılacaktır. Çocuklar soru çözme, konu anlatımı gibi bir eğitim anlayışından üretimi, yapmayı, etkileşimi, derinleşmeyi öne çıkaran bir müfredat anlayışına yönelecektir. Bilmekten çok tasarlamanın, yapmanın, üretmenin ön plana çıkacağı bu atölyeler çocuğun kendisini, meslekleri, çevresini tanımasına yardımcı olacaktır. Bununla beraber bu atölyeler yeniçağın gerektirdiği problem çözme, eleştirel düşünme, üretkenlik, takım çalışması ve çoklu okuryazarlık becerilerinin kazandırılması için somut mekânlar olarak düzenlenecektir.”           www.egitimhane.com