Tasarım Beceri Atölyeleri (TBA) Hakkında

Tasarım Beceri Atölyeleri (TBA), uygulamalı eğitimin ön planda olduğu, deneyimi temel alan bir eğitim yaklaşımıdır. TBA’lar, çocukların derslerde edindikleri bilgileri hayatla ilişkilendirmelerine, bu bilgileri pratik uygulamalara ve yaratıcı ürünlere dönüştürmelerine imkân sağlayan fiziksel alanlardır.

Bilim, sanat, kültür, spor ve yaşam becerileri alanlarında hayata dokunan her temada atölye çalışmalarını kapsayan TBA’lar, çağımızın gerektirdiği problem çözme, takım/ekiple iş birliği içinde çalışma, eleştirel ve yaratıcı düşünme, disiplinler arası hareket etme yetisinin edinilmesi ve süreç temelli bir yaklaşımla bilgiyi tasarıma dönüştürme becerilerinin kazandırılmasına olanak tanımaktadır.

Açık Hava Sporları

Öğrencilerin açık alanlarda çeşitli sportif etkinlikler ile düzenli spor yapmalarına ve sağlıklı yaşamalarına katkı sunan, fiziksel becerilerinin gelişmesine yönelik:

• Futbol,
• Basketbol,
• Voleybol,
• Tenis,
• Geleneksel çocuk oyunları,
• Oryantiring,
• İzcilik,

Eğitsel oyun parkurlarında fiziksel etkinlik gerçekleştirme vb. gibi açık hava sporları ve faaliyetleri ile tanışarak bunları deneyimleme fırsatı bulacakları ve kendi mizaçları doğrultusunda seçtikleri spor alanında uzmanlaşacakları atölyelerdir.

Ahşap ve Metal Atölyesi

Doğasıyla ve dokusuyla canlı bir materyal olan ahşap; çocuğu doğaya yakınlaştıran, doğa sevgisi ve saygısını aşılayan bir malzemedir. Ham maddesi metal olan geleneksel el sanatlarının kökeni kültürümüzde çok eskilere dayanmaktadır. Bu atölyede metal ve ahşap malzemeler tanınarak ve işlenerek diğer atölyelerdeki çalışmaları tamamlayıcı tasarımlar yapılabilmektedir. Öğrenciler ahşap ve metal malzemeler ile ahşabın doğallığını, metalin dayanıklılığı ile birleştirip tasarımlar yaparak yaratıcılık becerilerini geliştirirler. Ayrıca bu atölyede endüstrinin gelişmesinde önemli bir etkiye sahip olan metali, metali kullanma yollarını keşfederek kültürümüzde bulunan ahşap oymacılığı, tel bükme sanatı gibi geleneksel sanatları tanıma fırsatı bulurlar. Bu atölyedeki etkinlikler ile öğrenciler; matematik, geometri, fen bilimleri gibi derslerde öğrendikleri bilgilerini uygulamalı olarak kavrama ve derinleştirme fırsatı bulurlar.

Üç boyutlu ahşap ve metal ürünlerin tasarlanması ve üretilmesine yönelik,

• Ahşap tasarımı (Oyuncak, maket, kukla yapımı vb.),
• Ahşap oymacılığı,
• Filografi (Çivi sanatı),
• Tel bükme sanatı,
• Alüminyum folyo ile rölyef yapımı,
• Bakır levha desen kabartma vb. uygulama alanlarında becerilerin geliştirildiği atölyedir.

Drama ve Eleştirel Düşünce Atölyesi

Drama ve eleştirel düşünce atölyesi ile günlük yaşamda ve öğrenme sürecinde olaylara, durumlara ve olgulara eleştirel yaklaşabilme, bunları doğru analiz edebilme, eldeki verileri en verimli şekilde yorumlayabilme ve doğru kararlar verebilmeye ilişkin becerilerin kazandırıldığı atölyedir. Drama; insanla ilgili olan her şeyi sanatsal bir yaratışla canlandıran üretim işidir. Drama çalışmaları öğrencilerde; iş birliği yapabilme, yaratıcı düşünme, kendini anlama, sözel ve sözel olmayan iletişim kurma, dili etkili kullanma, problem çözme, kendini ifade etme, insanlara karşı daha duyarlı olma, kendine güven duyma, sorumluluk duygusu kazanma, iç disiplin kazanma, hayal gücünün gelişimi, dayanışma ve paylaşma duygusunun gelişimi, hoşgörülü olma, demokratikleşme ve sosyalleşme gibi birçok konuda becerilerin gelişimine katkı sağlamaktadır. Günümüzde öğrencilerde bulunması istenilen bazı becerilerin, öğrencilere istenilen ölçüde neden kazandırılamadığı düşünüldüğünde, en büyük eksikliğin eleştirel düşünme becerilerinin yeterince geliştirilmemesi olduğu söylenebilir. Bu atölye ile öğrencilere eleştirel, yaratıcı, analitik, sistemli, bütüncül, esnek ve alternatifli düşünebilme becerisi kazandırmak da hedeflenmektedir. Drama ve eleştirel düşünce atölyesi öğrencilerin bilme ve öğrenme isteği olan; sorun çözme becerilerini geliştirmiş, görüşlerini açık ve etkili biçimde ifade edebilen; yerel, kültürel ve evrensel değerleri gözetebilen; düşünce farklılıklarına saygı gösteren, hayatta daha mutlu ve başarılı bireyler olmalarını amaçlamaktadır.

Bunların yanı sıra drama ve eleştirel düşünce atölyesi;

• Tiyatro,
• Drama,
• Mahalli oyunlar,
• Karagöz-Hacivat (Gölge oyunları),
• Kukla,
• Masal ve fıkra anlatma,
• Müzikal gösteriler,
• Pandomim,
• Sunuculuk,
• Diksiyon,
• Ana dil ve yabancı dil gelişimine katkı sağlama,

Kişilik gelişim sürecini destekleme, Türkçeyi, yazma kurallarına uygun olarak bilinçli, doğru ve özenli kullanmalarını sağlama,
Duygu, düşünce, hayal ve izlenimlerini yazılı olarak anlatma becerilerini ve alışkanlıklarını geliştirme,
Bilimsel, yapıcı, yenilikçi düşünme; tahmin etme, sıralama, sınıflama, sorgulama, ilişki kurma, anlama, değerlendirme, karar verme ve ürüne dönüştürme vb. alanlarda becerilerin geliştirildiği atölyedir. Bu atölyede yukarıda belirttiğimiz becerilerin bütün derslerle ilişkilendirilerek disiplinler arası anlayış ile geliştirilmesi esas alınmaktadır. Bu atölyelerden çıkan öğrenciler sadece “tüketen” değil; kendini, kültürünü ve dünyayı tanıyan, iletişim becerileri ve sanat bilinci gelişmiş “üreticiler” olacaklardır.

FETEMM Atölyesi

FeTeMM; teorik bilginin uygulamaya, ürüne ve yenilikçi buluşlara dönüştürülmesini amaçlayan, öğrencilerin fen bilimleri, teknoloji, mühendislik ve matematik derslerinde öğrendikleri bilgileri bir bütünün parçası olarak görmelerini sağlayan dünyada birçok ülkenin öğretim programlarına dâhil ettiği bir eğitim yaklaşımı olma özelliği taşımaktadır (MEB, 2016).

FeTeMM atölyesi, öğrencilerin teorik bilgiyi uygulamaya, ürüne ve yenilikçi buluşlara dönüştürmesinin amaçlandığı alandır. Öğrencilerin, karşılaştıkları sorunları:

• Bilimsel bilgi,
• Teknoloji,
• Matematik,
• Mühendislik vb.

Alanlarını kullanarak disiplinler arası yaklaşımla iş birliği içinde çözme becerilerini kazandıkları, problemlerin çözümü için tasarımlar yaptıkları ve bu tasarıları ürünlere dönüştürerek bütünsel bir bakış açısı kazandıkları atölyelerdir.

Dünyada STEM olarak bilinen, ülkemizde fen, teknoloji, mühendislik ve matematik sözcüklerinin kısaltılmış şekli olan FeTeMM Atölyesi ile öğrenciler bilişsel, fiziksel ve duygusal yönlerini geliştirmekte ve yaratıcılık, iş birliği, problem çözme, eleştirel düşünme, girişimcilik, etkili sözlü ve yazılı iletişim, bilgiye erişim ve analiz gibi becerileri de kazanmaktadır. FeTeMM eğitimi disiplinler arası etkileşime en çok ihtiyaç duyan alanlardan biridir. Bunun getirdiği kazanımlar ile öğrenci günlük hayatta karşılaştığı problemlere etkin çözüm yolları geliştirir, kendi çözümlerini ve bakış açılarını değerlendirme olanağı bulur ve bu değerlendirmeler sonucu ürünlerini yenilikçi bakış açısı ile geliştirebilir. Matematik ve fen bilimlerinin kendilerine has potansiyel kullanım alanlarının yanı sıra düşünsel ve estetik yönleri de bulunmaktadır. Bu disiplinler öğrenciye doğru düşünme alışkanlığı kazandırılmasında oldukça etkilidir. FeTeMM atölyelerinde; öğrencilerin karşılaştıkları problemlere yaratıcı, yenilikçi ve özgün çözümler üretmeleri hedeflenmektedir.

Yaşam Becerileri Atölyesi

Yaşam becerileri atölyesi, çocukların bağımsız ve kendine yeten bireyler olarak temel yaşam becerilerini öğrendiği, sosyalleştiği, özgüvenini, muhakeme ve empati becerilerini geliştirdiği, disiplinler arası bağları kurduğu atölyedir. Bu atölye, öğrencilerin bilgilerini yaşam becerileri ile ilişkilendirerek kalıcı öğrenmeye dönüştürdüğü alandır.

Bu bağlamda öğrencilerde:

• Kendine yetebilme ve bağımsız bireyler olarak yetişebilme:
• Hijyen eğitimi,
• Ayakkabı bağlama,
• Dikiş dikme,
• Kıyafet katlama,
• Dolap içi düzenleme,
• Çamaşır asma
• Ütü yapma,
• Nevresim değiştirme ve yatak toplama,
• Elektrikli ev aletlerini kullanma,
• Basit tamirat işlemleri yapma,
• Basit yemekler yapma,
• Kullanma kılavuzu ve yönerge okuma,
• Günlük temizlik işleri yapma,

Yemek kültürü edinme:

• Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı edinme,
• Sofra düzenleme ve adabını öğrenme,
• Farklı kültürlerin yemeklerini tanıma,
• Etkili ve doğru iletişim:
• Nezaket kuralları,
• Sosyal durumları yönetmek,
• Zaman yönetimi ve planlı yaşama
• Enerji tasarrufu
• Güvenlik
• Mutfak güvenliği,
• Basit ilk yardım kuralları,
• Haklarını bilme ve koruyabilme
• Mülkiyet kavramı

Girişimcilik ve finansal okuryazarlık vb. alanlarda temel yaşam becerilerinin kazandırılmasının amaçlandığı atölyedir.

Görsel Sanatlar Atölyesi

Görsel Sanatlar Atölyesi, öğrencilerin birçok farklı sanat dalıyla tanıştıkları; kendilerini ifade edebilme becerilerini, estetik algılarını, düşünme ve el becerilerini geliştirerek özgün ürünlere dönüştürdükleri ortamlardır.

Bu atölye, göze hitap eden güzellik ve zevkle ilgilenen:

• Resim,
• Geleneksel Türk el sanatları (Hat, tezhip, ebru sanatı, minyatür, halı-kilim dokumacılığı, el nakışı, iğne oyası, örgü, takı, süs eşyaları yapımı vb.)
• Heykel,
• Seramik,
• Mozaik,
• Vitray vb. sanat alanları için kullanılır.

Toplumsal gelişim, o toplumun sanatsal gelişmişliğiyle paraleldir. Sağlıklı, geniş açılı ve ileri düşünen bir toplum için en önemli unsurlardan biri sanattır. Sanatın farklı dallarında oluşan başarı ve yaygın bakış, bir toplumu gelişmişliğe taşıyan, bilimden sonraki ikinci kanattır. Bu açıdan baktığımızda toplumsal gelişmeye yönelik geniş ve ileri bakış açısı olan bir nesil yetiştirmek için uygulamalı sanat eğitimine ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaca karşılık okullarda görsel sanatlar atölyesi bulunmaktadır. Öğrenciler, görsel sanatlar atölyesinde yeteneklerini, estetik ve eleştirel yönlerini keşfederek özgün ürünler oluşturur ve sanata farklı bir gözle bakarak, kültürler arası farkındalığa duyarlı, özgüven duyguları gelişmiş bireyler olma yolunda önemli bir adım atmış olurlar. Görsel sanatlar atölyesinde; çocukların sanata ve sanatçıya değer vermesi, sanat ürünlerini anlayabilmesi, sanatsal ve yaratıcı bakış açısının geliştirilmesi, kendisini daha iyi ifade edebilmesi, güzel olanı algılayabilmesi ve hayal gücünü sanat eserine dönüştürerek duygu, düşünce ve eylem bütünlüğünü kazanması amaçlanmaktadır. Bu yolla çocuğa keşfettiği bir görsel sanat alanında derinleşme imkânı da sağlanmış olur. Bu atölyelerde yapılan çalışmalarla merak, sabır, azim, iş birliği gibi davranış kazanımları ile birlikte karşılaşacakları zorlukları kendi iradeleriyle yenebilecekleri de öğretilmektedir. Bu sayede sanatın özgürlük ve disiplinler arası geçiş aracı olduğu kavratılırken, diğer derslerle ilişki kurmaları desteklenerek çok yönlü bakış açısı kazandırılmaktadır.

Müzik Atölyesi

Müzik atölyeleri öğrencilerin derste işledikleri bir konuyu farklı bir yolla destekleyerek derin öğrenmelerini sağlayarak aynı zamanda bu alana ilgisi ve yeteneği olan öğrencilerin kendini sanat yoluyla ifade etme ve geliştirme şansı bulacağı ortamlardır.

Bu bağlamda müzik atölyelerinde;

• Dinleme ve söyleme
• Müziksel algı ve bilgilenme
• Müziksel yaratıcılık
• Müzik kültürü vb. alanlarda beceriler geliştirilmektedir.

Müzik; duygusal zekâ, kişisel gelişim, hayal gücü, odaklanma, el becerisi, nefes kontrolü, terapi gibi konularda öğrencilerin gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Müzik, hayatımıza çok erken yaşlardan itibaren doğal olarak çeşitli yollar ile dâhil olmaktadır. Öğrencilere erken yaşta verilecek doğru ve etkin müzik eğitiminin onların gelişimlerinde pozitif olarak önemli ölçüde rol oynadığı yapılan araştırmalar ve deneyler ile ortaya konmuştur. Sanatla öğrenme deneyimleri öğrencilere sosyal, duygusal ve akademik sonuçlar açısından büyük faydalar sağlamaktadır. Günümüzde yapılan çalışmalar ilk ve ortaokullarda sanat eğitiminin öğrencilere birçok sosyal fayda sağladığını, şefkat duygusunu geliştirdiğini ve suç oranlarını azalttığını göstermektedir. Bu bağlamda müzik atölyelerinde öncelikle sanat kültürünün temeli atılarak bu kültürün evrensel ve milli değerlerini tanıyarak farkındalık oluşturulması amaçlanmaktadır. Müzik atölyelerinde öğrenci, genelde sanat özelde ise müzik ve enstrümanlar ile tanışarak bunları deneyimleme şansı bulacak ve kendi ilgisi doğrultusunda seçeceği alanda uzmanlaşması üzerine çalışmalar yapacaktır. En son aşamada geldiği beceri düzeyi ve yaratıcılığı ile birlikte özgün bir sanat eseri oluşturma süreci desteklenecektir.

Salon Sporları Atölyesi

Salon sporları için hazırlanan mekânlar; önceden planlanan amaçlara yönelik bireysel veya takım olarak düzenli ve kurallı fiziksel aktiviteler ile düzenli spor yapmaya ve sağlıklı yaşamaya katkı sunan, öğrencilerin fiziksel becerilerini sergilediği ve geliştirdiği alanlardır. Spor, büyüme çağındaki çocuklar için bedensel sağlık ve fiziksel gelişme yönünden önemli olduğu kadar, iyi bir kişilik oluşumu ve ruh sağlığı bakımından da yararlı ve gereklidir. Bir eğitmen gözetiminde beden eğitimi dersi alan, spor yapan, dengeli beslenen çocukların ve gençlerin gelişim süreçleri sağlıklı ve başarılıdır. Salon sporları ile çocukların kendilerini tanıması, ihtiyacı olan becerilerin kazanımı ve bireysel özgürleşme sürecinde edinilen fiziksel, zihinsel ve duygusal tüm kazanımları düzenlemesi ve transfer etmesi amaçlanmaktadır.

Bu amaçla çocuklar;

• Dart,
• Jimnastik,
• Fitness,
• Dans sporları,

Tırmanma vb. spor alanları ile tanışarak bunları deneyimleme fırsatı bulacak ve kendi mizaçları doğrultusunda seçtikleri spor alanında uzmanlaşacak çalışmalar yapacaklardır.
Ayrıca bu mekânlarda çocuklar kendi dans figürlerini geliştirebilecek, kendi oyun kurallarını oluşturabileceklerdir. Bu etkinlikler ile çocuklar öz denetim, iş birliği, etkili iletişim, uyumluluk ve liderlik becerilerini geliştireceklerdir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda ‘vestibüler duyu’ adı verilen altıncı bir duyuya sahip olduğumuz belirlenmiştir. Güçlü bir vestibüler duyuya sahip çocukların daha koordine, dengeli ve akademik derslerde de başarılı olduğu yapılan çalışmalarla ispatlanmıştır. Yine yapılan çalışmalarda vestibüler duyunun küçük yaşlarda yapılan sportif faaliyetlerle güçlendiği belirlenmiştir (Yurich, 2019). Bu mekânlar çocukların bilişsel olarak gelişimini destekleyip şahsiyet olarak gelişimini sağlayacaktır. Çünkü bir çocuğa hayatta duruş sağlayan, enerji sağlayan şey onun öncelikle şahsiyet duruşudur. Bu anlamda da bu mekânlar ile bir inşa faaliyeti sağlanmaktadır.

Tabiat ve Hayvan Bakımı Atölyesi

Öğrencilerin doğa ile buluşacağı, doğada yaparak ve yaşayarak güven elde edeceği, el becerilerinin, kişisel, sosyal ve duygusal becerilerinin geliştirileceği, birlikte iş yapabilme yeteneğinin güçlendirileceği bir atölyedir. Doğada, açık alanlarda etkinlik yapan öğrencilerin algı seviyeleri açılır, problem çözme becerileri, akranlarıyla ve çevreleriyle sosyal iletişimleri gelişir. Öğrenciler bu atölyedeki etkinlikler ile yaşam becerileri konusunda güçlenerek doğanın bir parçası olduklarının farkına varır. Bu farkındalıkla doğadan faydalanmayı, doğayı korumayı, sevmeyi, doğaya saygı göstermeyi öğrenmesi beklenmektedir. Tabiat ve hayvan bakımı atölyesi; öğrencinin doğada vakit geçirmesi, öğrendiklerini özümseyebilmesi ve yeni keşifler yapabilmesi için uygun ortamlar sunar. Bu bağlamda öğrencilerde;

• Çevredeki canlı ve cansız hayatı gözlemleme (Ekosistem),
• Tohum, bitki ekimi ve bakımı,
• Ağaç budama,
• Süs bitkisi yetiştiriciliği,
• Organik tarımsal üretim,
• Hayvan bakımı,
• Hayvansal ürün üretimi,
• Kazıbilim,
• Okul bahçesini düzenleme vb. uygulama alanlarında becerilerin kazandırılması amaçlanan atölyedir.

Bu atölyede öğrencilerin dinlenebilme, bitki ve hayvanların büyüme süreçlerini gözlemleyebilme, bakımlarında aktif rol alarak sorumluluk duygularını geliştirebilme, birlikte hareket edebilme, toprağa özgürce dokunabilme ve doğal çevre ile hayvanların korunmasına dair etkinlikleri gerçekleştirmeleri amaçlanır.

Tabiat ve hayvan bakımı atölyesinde; öğrenciler için hazırlanan bitkisel üretim ile hayvanların bakım ve beslenmesine yönelik öğretmen rehberliğinde yapılacak çeşitli etkinliklerle öğrencilerin iyi bir gözlemci olmaları, bitki ve hayvanların gelişim süreçlerini takip edebilmeleri, çeşitli durumlarla ilgili deneme, tahmin etme, yanılma, gözlem yapma, soru sorma, problem çözme, araştırma ve inceleme yapabilmeleri için fırsatlar sağlanır.

Yazılım ve Tasarım Atölyesi

Bilişim teknolojilerine yönelik uygulamalar doğrultusunda öğrencilerin yeni bilgi ve teknolojileri üretme, tasarlama, bilişim araçlarını doğru, etkin ve güvenli kullanma becerilerinin geliştirildiği atölyedir. Günümüz teknolojilerinin en önemli bileşenlerinden biri olan bilişim teknolojileri, insanlığın hizmetine sunulan her alanda öne çıkmaktadır. Bu sebeple her yaş düzeyindeki bireylerin yaşamlarının önemli bir parçası haline gelmiştir. Bilişim teknolojileri, özellikle “Z kuşağı” olarak isimlendirilen yeni kuşağın günlük yaşantısının büyük bir bölümünde etkili hale gelmiştir. Bu noktadan hareketle TBA’larda bilişim teknolojilerinin erken yaşlardan itibaren tanıtılması, bilinçli kullanımına ilişkin gerekli bilgi ve beceri altyapısının sağlanması ve bu alanda üretken bireyler yetiştirilmesi gerekmektedir. TBA’larda yer alan Yazılım ve Tasarım Atölyelerinde:

• Robotik ve kodlama,
• Yazılım ve tasarım,
• Üç boyutlu (3D) tasarım,
• Grafik tasarım alanlarına yönelik etkinlikler ve uygulamalar yapılmaktadır.

Bu atölyedeki uygulamalarla öğrencilere:

• Teknoloji okuryazarlığı,
• Algoritmik düşünme,
• Problem çözme, programlama ve özgün ürün geliştirme,
• Çoklu karar yapıları içeren programlar oluşturma,
• Robotik ve kodlamanın ana unsuru olan sanat ve tasarım algısı geliştirme,
• 3 boyutlu düşünme, şekil ve uzay algısını geliştirme,
• İnce motor becerilerini geliştirme,
• Hayal gücü (imajinasyon) geliştirme,
• Hayal ettiği bir tasarıyı ortaya koyabilme,
• Üretme ve buluş yapma becerilerinin kazandırılması amaçlanmaktadır.

Kültür-Sanat Atölyesi

Biçimsel anlatımla ilgili teknik bilgi ve becerileri kazandırabilmek için çocukların ilgisini çekecek ve yaratıcı düşünmesini teşvik edecek şekilde tasarlanmış, estetik anlayış ve algılarını uyaran atölyelerdir. Kültür sanat atölyeleri öğrencilerin derste işledikleri bir konuyu farklı bir yolla destekleyerek aynı zamanda bu alana ilgisi ve yeteneği olan öğrencilerin kendini sanat yoluyla ifade etme ve geliştirme şansı bulacağı ortamlardır. Öğrenciler yeteneklerini, estetik ve eleştirel yönlerini keşfederek, özgün ürünler oluşturur ve sanata farklı bir gözle bakarak, kültürler arası farkındalığa duyarlı, özgüven duyguları gelişmiş bireyler olma yolunda önemli bir adım atmış olurlar. Disiplinler arası, iş birlikçi çalışmalarla beceri düzeyi ve yaratıcılığı ile birlikte özgün bir sanat eseri oluşturma süreci desteklenecektir. Kültür sanat atölyelerinde öğrenci ve öğretmenlerce yapılması planlanan etkinlikler aşağıda sunulmuştur:

Bilim Atölyesi

Bilginin materyaller ile tasarımlara ve bu tasarımların üretime dönüştürüldüğü atölyelerdir. Bu atölyeler; tasarım odaklı düşünme, iş fikri modelleme, girişimcilik, algoritma, programlama, siber güvenlik, yapay zekâ, nesnelerin interneti, mobil uygulamalar, robotik uygulamalar, dijital oyun tasarımı, elektronik, grafik tasarım, animasyon tasarımı, çeşitli materyallerle (ahşap, kil, oyun hamuru, atık malzemeler, vb.) 3 boyutlu ürün tasarımı gibi alanlarda öğrencilerin ve öğretmenlerin kullanımına sunulmuştur.